Tìm hiểu về ống kính Tilt-Shift

Bạn Không Biết Gì Về Chức Năng Shift trên Ống Kính Tilt-Shift

Bạn có từng nhận thấy rằng khi chụp các tòa nhà cao từ tầm thấp hơn, nền của tòa nhà có xu hướng rộng hơn một cách không cân đối so với đỉnh hay không? Đây là hiện tượng méo phối cảnh, và không thể tránh khỏi khi chụp bằng một ống kính bình thường. Để chụp toàn bộ tòa nhà với các đường thẳng, song song, bạn sẽ cần phải sử dụng một ống kính tilt-shift. Tìm hiểu thêm loại ống kính đặc biệt này có thể làm gì đối với ảnh kiến trúc, và tìm hiểu cách sử dụng chức năng Shift hiệu quả nhất. (Người trình bày: Ryosuke Takahashi).

Ống kính tilt-shift là gì?

Khi bạn chụp một công trình kiến trúc, góc máy có thể làm cho hiện tượng méo phối cảnh trở nên dễ nhận thấy hơn. Ví dụ, đỉnh của tòa nhà trông có vẻ thuôn lại nếu bạn chụp từ tầm mặt đất.

Ống kính tilt-shift (được gọi là ống kính TS-E trong dòng ống kính của Canon) là một loại ống kính đặc biệt cho phép nhiếp ảnh gia di chuyển các thấu kính trong ống kính để có thể chỉnh méo. Các ống kính này thường gồm có 2 chức năng:

- Chức năng shift (dịch chuyển): Chức năng này sử dụng một cơ chế trượt một phần thấu kính dọc theo trục quang. Điều này giúp loại bỏ hiện tượng méo phối cảnh; và có ích để chụp kiến trúc, chân dung, sản phẩm và bất kỳ cảnh nào khác trong đó điều quan trọng là chụp chính xác hình dáng của đối tượng.

- Chức năng tilt (nghiêng): Sử dụng một cơ chế nghiêng thấu kính ở một góc. Việc này điều chỉnh vùng đúng nét theo cách không thể có được với ống kính truyền thống. Hiệu ứng được biết đến nhiều nhất của chức năng này có thể là hiệu ứng miniature/diorama, trong đó chỉ có một phần của ảnh là đúng nét. Chức năng tilt cũng có khả năng thực hiện ngược lại: Nếu một cảnh có nhiều độ sâu, nó có thể đảm bảo rằng mọi thứ từ tiền cảnh đến hậu cảnh đều đúng nét.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào chức năng Shift và nó giúp tránh méo trong chụp ảnh kiến trúc bằng cách nào.

Ống kính tilt-shift hoạt động như thế nào?

Trước hết, chúng ta hãy xem xét chuyện gì xảy ra với ảnh nếu chúng ta không sử dụng chức năng Shift trên ống kính tilt-shift. Trường hợp này giống như chụp bằng ống kính truyền thống. Hãy để ý hiệu ứng làm thuôn về phía đỉnh tòa nhà trong ảnh bên dưới.

Không sử dụng chức năng Shift

EOS-1D X Mark II/ TS-E24mm f/3.5L II/ Aperture-priority AE(f/5.6, 1/1000 giây)/ ISO 100/ WB: Auto/ Mức dịch chuyển: 0mm (không sử dụng chức năng shift)

Nói chung, khi chúng ta chụp ảnh một tòa nhà cao bằng ống kính truyền thống, chúng ta thường nhắm (nghiêng) máy ảnh lên trên, và điều này làm cho phần đỉnh của tòa nhà có vẻ hẹp hơn theo cách không tương xứng với phần thấp hơn.

Trục quang không có chỉnh dịch chuyển

Hiệu ứng làm thuôn xuất hiện do có sự thay đổi về mức phóng đại của ảnh: Khi nghiêng ống kính, một số điểm trên đối tượng cách ống kính xa hơn trong khi một số điểm khác gần ống kính hơn. Điều này là do các nguyên tắc phối cảnh quang học, quy định rằng "các vật thể ở gần xuất hiện lớn hơn và các vật thể ở xa xuất hiện nhỏ hơn".

Có chỉnh dịch chuyển

EOS-1D X Mark II/ TS-E24mm f/3.5L II/ Aperture-priority AE(f/5.6, 1/1000 giây)/ ISO 100/ WB: Auto/ Mức dịch chuyển: 5mm (tăng)

Trục quang có chỉnh dịch chuyển hướng lên

Khi bạn sử dụng chức năng Shift để chụp một tòa nhà cao, bạn dịch chuyển hệ thống quang học lên phía trên. Hiệu ứng quang học tạo ra là giống như khi di chuyển máy ảnh đến một vị trí cao hơn đồng thời duy trì góc ống kính so với tòa nhà. Do đó các đường dọc của tòa nhà xuất hiện song song.

Tại sao nó hoạt động

Vì vòng tròn ảnh tạo ra bởi ống kính tilt-shift lớn hơn vòng tròn hình ảnh của ống kính truyền thống, bạn có thể chỉ cần sử dụng chức năng Shift để trượt thấu kính cho lệch tâm, nhờ đó làm thay đổi phần cảnh được chụp trong ảnh.

Cách có được kết quả tốt nhất từ chức năng Shift

Để sử dụng chức năng Shift hiệu quả nhất, hãy lưu ý 2 nguyên tắc thiết yếu này:

1. Đảm bảo máy ảnh cân bằng dọc và ngang
Các công cụ chẳng hạn như hiển thị cân bằng điện tử trong máy ảnh sẽ giúp bạn kiểm tra và điều chỉnh.

2. Lập bố cục ảnh với một số dự phòng bổ sung
Hãy nhớ rằng khi bạn sử dụng chức năng Shift, phần cảnh nằm trong khung hình cũng sẽ dịch chuyển.

Để lấy nét, tôi khuyên sử dụng chức năng Live View và chụp ở chế độ thủ công (MF). Bạn có thể phóng to màn hình hiển thị Live View để kiểm tra chi tiết ảnh, chẳng hạn như thiết lập khẩu độ của bạn có mang lại kết quả lý tưởng hay không.

Bước 1: Điều chỉnh các thiết lập của máy ảnh

Trước khi bắt đầu chụp, hãy điều chỉnh các thiết lập của máy ảnh để sử dụng với ống kính tilt-shift. Một số chức năng hữu ích:

- Chức năng Live View, cung cấp phạm vi bao phủ 100%—hoàn hảo để đảm bảo rằng hiện tượng méo được chỉnh.
- Cân bằng điện tử, hiển thị khung lưới, và bất kỳ công cụ nào khác có thể giúp bạn đảm bảo rằng ảnh được cân bằng, là thích hợp nhất khi chụp với ống kính tilt-shift.

Dĩ nhiên, bạn cũng có thể chụp qua khung ngắm. Tuy nhiên, tùy vào mức dịch chuyển, ánh sáng đi qua ống kính có thể bị chặn một phần và làm dao động mức phơi sáng. Chụp ở Live View là lý tưởng vì nó cung cấp hình ảnh xem trước chính xác về ảnh cuối cùng.

Bước 2: Lắp máy ảnh lên chân máy và đảm bảo rằng ảnh cân bằng ngang và dọc

1. Lắp máy ảnh lên chân máy và bật máy ảnh. (Ảnh thứ 1)
2. Sử dụng cân bằng điện tử để đảm bảo rằng ảnh cân bằng ngang và dọc.
(Lưu ý: Ngay cả khi mặt đất có vẻ cân bằng đối với mắt bạn, trên thực tế nó có thể nghiêng. Hãy luôn sử dụng cân bằng điện tử để đảm bảo.)

Một khi bạn đã đảm bảo rằng máy ảnh cân bằng dọc và ngang, bạn có thể thấy phần trên của ảnh bị xén bớt (ảnh thứ 2). Điều này sẽ không thành vấn đề sau khi áp dụng hiệu ứng dịch chuyển.

Sau khi bạn đã cài đặt máy ảnh, bạn có thể muốn chụp thử vài tấm cả có và không có dịch chuyển để làm quen với hiệu ứng này.

Bước 3: Dịch chuyển thấu kính để chỉnh méo

Một khi bạn đã đảm bảo rằng ảnh đã thẳng hoàn hảo, xoay núm khóa dịch chuyển để mở khóa. Sau đó, xoay núm dịch chuyển để dịch chuyển thấu kính hướng lên trên. Điều chỉnh ảnh cho đến khi bạn có thể nhìn thấy toàn bộ tòa nhà trong ảnh xem trước Live View.

Với ảnh này, tôi dịch chuyển ống kính lên trên 5mm. Mức dịch chuyển cần sử dụng sẽ phụ thuộc vào khoảng cách lấy nét và chiều cao của tòa nhà bạn đang chụp.

Sử dụng chức năng hiển thị khung lưới để giúp bạn "thấy" và điều chỉnh sự cân bằng giữa bầu trời và mặt đất. Hoàn thiện bố cục của bạn, và chụp khi sẵn sàng.

Nên chọn ống kính tilt-shift nào của Canon?

Canon có dòng ống kính tilt-shift đa dạng với các độ dài tiêu cự khác nhau, và mỗi ống kính có đặc điểm khác nhau.

Chức năng shift không chỉ có ích để chụp ảnh kiến trúc, mà còn có ích để chụp ảnh chân dung, sản phẩm, và bất kỳ cảnh nào khác trong đó bạn cần loại bỏ hiện tượng méo phối cảnh và chụp chính xác hình dạng của đối tượng.

Đồng thời, chức năng tilt để điều chỉnh khu vực lấy nét là cực kỳ tiện lợi đối với các ứng dụng đặc biệt, không thể có được với ống kính truyền thống, chẳng hạn như chụp phong cảnh đẹp hoặc tạo ra hiệu ứng miniature với chỉ một phần ảnh đúng nét, hoặc tạo ra những tấm ảnh chụp một bàn đầy đồ ăn đúng nét từ tiền cảnh đến hậu cảnh.

Tất cả ống kính TS-E có cùng các chức năng shift và tilt và có “hệ thống xoay TS”, cho phép xoay 90° góc nghiêng và dịch chuyển theo cả hai hướng.